Cái tôi là gì? Có phải "cái tôi lớn" lúc nào cũng không tốt?

Cái tôi là một khái niệm phức tạp, được hiểu là bản ngã, bản thân của một người. Vậy "cái tôi lớn" là gì? Liệu nó có phải lúc nào cũng không tốt? Cùng tìm hiểu trong bài viết này!

Con người từ khi sinh ra đã có một phần cá nhân duy nhất, thể hiện sự riêng biệt về nhân cách, giá trị, và cách họ tự đánh giá bản thân. Điều này khám phá và phát triển theo thời gian, thường dưới ảnh hưởng của môi trường, và việc tôn vinh cái tôi có thể mang theo nhiều hậu quả nghiêm trọng. Hãy cùng Coolmate tìm hiểu chi tiết về khía cạnh này thông qua bài viết dưới đây.

Khái niệm cái tôi là gì?

Có nhiều khái niệm khác nhau về bản chất của cái tôi cá nhân. Dưới đây là ba cách tiếp cận cơ bản từ ba lĩnh vực khác nhau:

• Triết học: "Cái tôi" đơn giản chỉ là khía cạnh riêng biệt của một cá nhân, được dùng để phân biệt một người với người khác xét trên các đặc điểm riêng của họ.
• Phân tâm học: "Cái tôi" có thể hiểu là một yếu tố quan trọng của tính cách của một người, nó chịu ảnh hưởng trực tiếp từ nhân tố xã hội và được xây dựng thông qua quá trình tương tác với thế giới bên ngoài. Điều này ngụ ý rằng cái tôi có mối liên quan gần gũi với hiện thực và sự ảnh hưởng của xã hội.
• Tư tưởng Phật giáo: "Cái tôi" được gọi là "ngã" và không chịu tác động từ tụ tán hay sự sinh tử. Nó bắt nguồn từ hai yếu tố chính là thân thể và tâm thức, cả hai đều có thể biến đổi theo thời gian và không tồn tại vĩnh cửu.

Có nhiều khái niệm khác nhau về bản chất của câu hỏi cái tôi quá lớn là gì. Nguồn: Internet

Quan điểm về cái tôi

Khái niệm về cái tôi có thể trải qua sự thay đổi và phát triển theo thời gian, tùy thuộc vào sự tiến bộ của con người. Sự khác biệt giữa cái tôi của một đứa trẻ và một người trưởng thành minh chứng rõ điều này. Trẻ em thường vô tư, dễ quên rắc rối và lạc quan. Người trưởng thành, khi đối diện với tình huống đòi hỏi "cái tôi" (ví dụ: bị sếp quở trách), thường phản ứng mạnh mẽ hơn, thậm chí khó chấp nhận lời chỉ trích.

Khái niệm về cái tôi có thể trải qua sự thay đổi và phát triển theo thời gian, tùy thuộc vào sự tiến bộ của con người. Nguồn: Internet

Cái tôi hình thành như thế nào?

"Cái tôi" là sự tổng hợp các nhu cầu cơ bản của mỗi người, thể hiện qua mô hình tháp 5 tầng của Abraham Maslow (sinh lý, an toàn, tình cảm, được kính trọng và thể hiện bản thân).

Nhận biết tên mình, chúng ta hiểu mình là cá thể độc nhất. Ngay cả anh chị em ruột cũng có sự khác biệt. Việc được khen ngợi sớm (xinh đẹp, giỏi giang) có thể tạo ra nhiều dopamine, dẫn đến hiểu lầm về sự đặc biệt của bản thân. Đây là lớp màng bảo vệ trẻ em trong những năm tháng đầu đời. Khi lớn lên, lớp màng này mất dần, quan điểm thay đổi theo trải nghiệm, đặc biệt ở tuổi 17-18, khi độc lập với bố mẹ, chúng ta hình thành lớp màng mới.

Cái tôi là một khái niệm tập hợp các nhu cầu cơ bản của mỗi người. Nguồn: Internet

Những mặt tốt và xấu của cái tôi

Cái tôi là tất yếu, tạo nên sự đa dạng. Tuy nhiên, không nên để nó quá khoa trương. Cái tôi tích cực giúp xác định mục tiêu và duy trì tự tin, là động lực sống. Nhưng khi quá mạnh, nó gây khó khăn và phiền toái.

Luôn cho bản thân mình đúng

Người có cái tôi lớn thường tự tin thái quá vào quan điểm của mình, dẫn đến kiêu ngạo, thiếu lắng nghe, và không thừa nhận sai lầm. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ.

Người có cái tôi lớn có thể không chịu thừa nhận sai sót của mình. Nguồn: Internet

Dễ dàng mất đi sự bình tĩnh

Sự tự cao dẫn đến ganh tị, đố kỵ. Họ dễ bực tức khi bị chỉ trích, khó hợp tác, và dễ mất kiên nhẫn, thậm chí lạm dụng ngôn ngữ.

Nguyên tắc gốc của sự ganh tị và đố kỵ thường bắt nguồn từ việc sự tự cao ái của cá nhân trở nên quá lớn. Nguồn: Internet

Tìm mọi lý do để bảo vệ quan điểm

Họ luôn tìm cách bảo vệ quan điểm cá nhân, đôi khi đề cao mình quá mức. Họ thiếu kiên nhẫn xem xét kỹ lưỡng lời nói, suy nghĩ và hành động của mình và người khác, dẫn đến căng thẳng và bỏ lỡ cơ hội.

Người có cái tôi lớn thường tìm mọi lý do để bảo vệ quan điểm của mình. Nguồn: Internet

Luôn so sánh bản thân với người khác

Họ luôn tìm điểm yếu của người khác để so sánh, đánh giá cao ưu điểm của bản thân và phủ nhận khuyết điểm. Điều này khiến họ khó nhận ra giá trị của người khác.

Người có cái tôi lớn thường tìm mọi lý do để bảo vệ quan điểm của mình. Nguồn: Internet

Chẳng bao giờ chịu nhường nhịn

Sự tự cao khiến họ khó thấu hiểu người khác, dễ gây xung đột, đặc biệt trong tình yêu. Thiếu nhường nhịn khiến họ bỏ lỡ nhiều cơ hội.

Cái tôi trong tình yêu là gì - sự không nhường nhịn thiếu tinh tế. Nguồn: Internet

Cái tôi thay đổi thế nào qua thời gian?

Thời niên thiếu, chúng ta thường tự cao. Tuy nhiên, việc học cách kiểm soát cái tôi, lắng nghe ý kiến người khác, và phát triển trí thông minh cảm xúc (EQ) giúp chúng ta hòa hợp hơn. Ví dụ, trong cuộc họp, thay vì tranh cãi, hãy lắng nghe và cân nhắc ý kiến của đồng nghiệp.

Chúng ta là sinh vật xã hội, không thể tồn tại độc lập hoàn toàn. Học cách hòa hợp với người khác giúp chúng ta tìm thấy sự độc lập trong việc quản lý và phát triển bản thân. Cái tôi không biến mất mà hòa quyện vào xã hội.

Cái tôi tiếng anh là gì - Ego. Nguồn: Internet

Làm sao để kiềm chế cái tôi trong những lúc nóng giận?

Khi tâm trạng không tốt, chúng ta dễ rơi vào trạng thái trẻ con. Hãy tạo khoảng lặng, ngồi yên, thư giãn với nước hoặc trà. Ghi nhận suy nghĩ và cảm xúc vào nhật ký. Tự đặt câu hỏi: "Hôm nay tôi có làm tổn thương ai không?", "Tôi có phản ứng quá mức không?", "Có cách nào để tôi thể hiện tình cảm ý nghĩa hơn không?". Nhìn nhận bản thân khách quan giúp rút ra bài học.

Khi tâm trạng của chúng ta không tốt rất dễ dàng rơi vào trạng thái tinh thần bức tối. Nguồn: Internet

5 phương pháp có thể áp dụng để tiết chế cái tôi trong cuộc sống

1. Tránh so sánh với người khác

Mỗi con người khi sinh ra đều đặc biệt với những ưu điểm và khuyết điểm riêng. Thường xuyên tự đặt mình trong tình thế so sánh với người khác có thể tạo ra một cảm giác ghen tị và cạnh tranh không cần thiết. Điều này có thể dẫn tới việc tự ti. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc phát triển bản thân, nâng cao cả về thể chất và tinh thần. Như vậy, bạn sẽ dần dần thấy mình tự tin hơn mà không cần phải so sánh với người khác.

2. Lắng nghe người khác nói về bản thân

Người có khả năng lắng nghe là những người có khả năng phát triển cao. Khi bạn chấp nhận nghe những phản hồi tích cực về bản thân, bạn sẽ trở nên tự tin hơn và có động lực để phấn đấu hơn. Ngược lại, khi lắng nghe lời phê bình, hãy tỉnh táo và xem xét xem nó có cơ sở không. Nếu đúng, hãy cứ học hỏi từ lỗi lầm và cố gắng cải thiện từng ngày. Nếu không, bạn cũng nên biện hộ quan điểm của mình một cách lịch sự.

Người có khả năng lắng nghe là những người có khả năng phát triển cao. Nguồn: Internet

3. Thái độ đối với thất bại và thành công

Khi đối diện với thất bại hoặc chỉ trích, người có lòng tự trọng thấp thường có xu hướng trầm mặc, mất động lực, và có thể từ bỏ một cách. Họ thường mất niềm tin vào khả năng của mình. Ngược lại, người biết đối mặt với thất bại sẽ nhìn thấy những điểm yếu của mình và dấn thân vào việc tự cải thiện bản thân. Điều này là vô cùng quan trọng để đạt được sự thành công bền vững, điều mà không phải ai cũng đạt được.

4. Dũng cảm lắng nghe và thấu hiểu người khác

Người có lòng tự trọng cao thường gặp khó khăn trong việc chấp nhận góp ý của người khác, dẫn đến việc họ khó mở lòng để lắng nghe. Trong các mối quan hệ, thay vì duy trì quan điểm "ai thừa nhận sai sẽ thua cuộc," hãy lắng nghe và thấu hiểu đối phương. Đồng thời, hãy dũng cảm để xin lỗi một cách chân thành để hàn gắn mối quan hệ khi có xung đột xảy đến.

5. Nhận biết về môi trường xung quanh

Sự nhạy bén xuất hiện khi bạn có khả năng nhận biết tài năng của người khác và nhận thức điểm yếu của bản thân. Không ai hoàn hảo ngay từ khi mới chào đời, và mọi người đều đang trong quá trình phát triển và hoàn thiện. Hãy biết cách quan sát và đánh giá người khác để thấy những phẩm chất tốt và điểm mạnh của họ, có thể rằng bạn cũng có thể học hỏi nhiều điều từ họ.

Hãy biết cách quan sát và đánh giá người khác để thấy những phẩm chất tốt và điểm mạnh của họ. Nguồn: Internet

Khái niệm "cái tôi" đóng vai trò quan trọng. Cần cân bằng và ứng xử phù hợp để phát triển cái tôi tích cực và hiệu quả. Theo dõi Coolblog để cập nhật thông tin hữu ích.

Coolmate - Nơi mua sắm đáng tin cậy cho nam giới